Umurundi Uzafatanwa Ishashi Azajya Ayimira: Ese Iri Tegeko Rishobora Kubahirizwa?

Mu minsi ishize, Perezida w’Inama Nshingamategeko y’u Burundi, Gélase Ndabirabe, yatangaje ko umuntu uzafatwa afite ishashi mu gihugu azajya ategekwa kuyimira. Aya magambo yateye impaka nyinshi mu baturage ndetse no ku mbuga nkoranyambaga, aho benshi bibajije niba iri tegeko ryashoboka cyangwa niba ari amagambo yavuzwe mu rwego rwo gukanga abatarubahiriza amabwiriza yo kubungabunga ibidukikije. Isoko y’Iri Tegeko U Burundi bwatangiye urugamba rwo kurwanya ikoreshwa ry’amashashi guhera mu mwaka wa 2018, ubwo hashyirwagaho itegeko ribuza kwinjiza, gukwirakwiza no gukoresha amashashi n’amasashe. Iki cyemezo cyafashwe mu rwego rwo kurinda ibidukikije, kuko amashashi afatwa nk’imwe mu mpamvu zitera umwanda udashobora kubora byoroshye, bikagira ingaruka mbi ku butaka, amazi n’ibinyabuzima. Nubwo ubu buryo bwo guhana abafatanwa amashashi bwagarutsweho na Gélase Ndabirabe, si ubwa mbere Leta y’u Burundi yerekanye ko yifuza gukomeza gukaza ingamba. Mu myaka ishize, abantu benshi bagiye bafatwa bagacibwa amande cyangwa bagakurikiranwa n’amategeko kubera gufatanwa amashashi. Ese Kubahiriza Iri Tegeko Birashoboka? Igitekerezo cyo gutegeka umuntu ukoresha ishashi kuyimira cyateje impaka cyane. Hari ababona ko ari uburyo bwo gukangurira abaturage kubahiriza amategeko, ariko abandi bakabifata nk’igihano cy’igitugu kidashoboka gushyirwa mu bikorwa. 1. Ingaruka ku Buzima: Amashashi akozwe muri pulasitiki ashobora kugira ingaruka mbi ku buzima bw’umuntu uyimitse. Iyo yinjiye mu mubiri, ntishobora kubora byoroshye, bikaba byateza uburwayi bukomeye bw’igifu n’amara. Abaganga bemeza ko kwimira amashashi bishobora gutera uburwayi bukomeye, harimo n’impiswi, igifu kiremereye ndetse bishobora no gutera urupfu. 2. Isesengura ku Mikoreshereze y’Igihano: Mu mategeko mpuzamahanga, nta gihano cyemewe gitegeka umuntu gukora ikintu gishobora gushyira ubuzima bwe mu kaga. Ibi bivuze ko, nubwo Leta y’u Burundi ishaka gukaza ingamba zo kurwanya amashashi, iryo tegeko ryo kuyimira ryaba rirenze ku burenganzira bwa muntu kandi ridashoboka gushyirwa mu bikorwa. 3. Ubushobozi bwo Gukurikirana Iri Tegeko: Nubwo u Burundi bwafashe ingamba zo kurwanya ikoreshwa ry’amashashi, hari ikibazo cy’uko amashashi akomeje gutumizwa rwihishwa baciye mu nzira zitemewe. Bamwe mu bacuruzi bavuga ko hari abantu bakizitumiza mu bihugu bihana imbibi n’u Burundi, nka Tanzania na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo. Ibi byerekana ko hakiri ikibazo cy’iyubahirizwa ry’itegeko ryatanzwe. Aho kugira ngo umuntu ategekwemo kwimira ishashi, inzego zifite aho zihuriye n’ibidukikije zishobora gufata ingamba zicunze neza imikoreshereze yayo binyuze muri ibi bikurikira: Gukomeza ubukangurambaga ku baturage kugira ngo bamenye ingaruka mbi z’amashashi ku bidukikije no ku buzima bwabo. Gutanga ibisimbura amashashi bikozwe mu bikoresho byangirika vuba n’ibidahumanya ibidukikije, nko gukoresha ibikapu bikozwe mu mpapuro cyangwa mu bindi bikoresho bidateza ikibazo. Gufatanya n’ibindi bihugu kugira ngo hakumirwe kwinjizwa mu gihugu kw’amashashi baciye mu nzira zitemewe. Kugira uburenganzira bw’amategeko busobanutse, aho uwafatwa akoresha amashashi yahanwa hakurikijwe amategeko ahari atabangamira ubuzima bwe. Nubwo amagambo ya Gélase Ndabirabe yakanguye benshi, hari impamvu nyinshi zituma itegeko ryo kuyimira amashashi ridashoboka. Ahubwo, hakenewe ingamba zifatika zo guca burundu ikoreshwa ryayo, aho gushyiraho ibihano bikabije bishobora guteza ikibazo ku buzima bw’abaturage. Kwita ku bidukikije ni ingenzi, ariko ni ngombwa no gushaka uburyo bujyanye n’uburenganzira bwa muntu mu kubishyira mu bikorwa.

Umugore wo muri Kenya Yatanze Umuburo ku Bantu Bambaraga Imikufi yo mu Rukenyerero

Umugore wo muri Kiambu/Kenya yatangaje inkuru iteye ubwoba ku bijyanye n’imikufi yambarwa ku rukenyerero, avuga ko hari abayikoresha mu buryo bw’umwijima kugira ngo bagire ubushobozi bwo kugenzura abagabo. Yasabye abagabo kwitonda iyo bagiye mu rukundo n’abagore bambaye iyo mikufi, kuko atari buri gihe iba ari iy’ubwiza gusa. Ubusobanuro Buri Inyuma y’iyi Mikufi Mu muco wa Afurika, imikufi yambarwa ku rukenyerero imaze igihe kinini ikoreshwa nk’ikimenyetso cy’ubwiza, uburinganire n’icyubahiro. Ariko, uyu mugore yavuze ko hari bamwe bayikoresha mu buryo bw’amayobera, aho bashobora kuyisengera cyangwa kuyivugaho amagambo ya gihanuzi kugira ngo igire imbaraga zo gukurura abagabo no kubategeka. Yagize ati: “Hari abagabo baba baboshywe n’abagore batabizi, bagakora ibyo batashakaga, bakayoborwa n’amarangamutima atumvikana, kubera imbaraga ziba muri iyi mikufi.” Yavuze ko hari abagore bajya ku bapfumu cyangwa abapfumu b’iki gihe kugira ngo babakorere imikufi ifite imbaraga zidasanzwe. Iyo bayambaye, igira uruhare mu gutuma abagabo bayikururwa, ntibabashe gucika cyangwa kubirinda. Uyu mugore yasobanuye ko hari abagore bakoresha iyi mikufi kugira ngo bagire ubushobozi bwo kugenzura abagabo babo, cyane cyane mu bijyanye n’ubukungu. Ati: “Hari abagabo bashiduka batakaje amafaranga yabo yose batabizi, cyangwa bakagira amarangamutima akabije ku mugore umwe kugeza aho batakibasha kwifatira imyanzuro.” Yakomeje avuga ko abagabo bakwiye gushishoza igihe bagiye mu rukundo n’umugore wambara imikufi yo mu rukenyerero, by’umwihariko niba babona bafite urukundo rudafite ibisobanuro kandi baramutse bagerageje kuva mu mubano bikabananira. Ubwitonzi no Kumenya Ukuri Iyi nkuru yatangaje benshi, bamwe bakaba babifata nko kwitiranya ibintu, mu gihe abandi bumva ko harimo ukuri. Abahanga mu muco bavuga ko iyi mikufi ari igice cy’umuco wa Afurika kandi ko atari byiza kuyigira mbi. Nyamara, bamwe mu bayobozi b’amadini basabye abantu kuba maso, bagasenga kandi bagashishoza mu mibanire yabo. Uyu mugore wo muri Kiambu/Kenya yaboneyeho umwanya wo gusaba abagabo kwitonda no gushishoza igihe bagize amarangamutima akabije kuri bamwe mu bagore bambara iyi mikufi. Nubwo umuntu ashobora kudaha agaciro iyi myemerere, iyi nkuru yagaragaje ko abantu bakwiye kugira ubushishozi mu buzima bwabo bw’urukundo no kwirinda ibyo batumva neza.

Impamvu Rihanna Akunda Ukuntu A$AP Rocky Yitwara nk’Umubyeyi

Umuhanzikazi w’icyamamare Rihanna yongeye kugaragaza urukundo rudasanzwe afitiye umukunzi we A$AP Rocky, ashimangira ko kimwe mu bintu byiza kurusha ibindi kuri we ari ukureba uburyo yitwara nk’umubyeyi w’abana babo. Mu kiganiro yagiranye n’itangazamakuru, Rihanna yagaragaje uko anyuzwe no kubona A$AP Rocky arera abana babo, agaragaza ko ari umubyeyi witangira abana ndetse n’ukuntu bagirana umubano wihariye. Yagize ati: “Icyo mukundira cyane ni ubusugi bwe, uburyo agira igikundiro. Ikintu kintangaza ni uko abana bacu bamufata nk’umuntu w’agaciro gakomeye. Akenshi mbona ko bamurusha uko bankunda! Ndababara nkibaza nti ‘Ese mwebwe muzi uwababyaye? Muzi uwababumbatiye mu nda akanabashyira ku isi?’ Ariko iyo mbirebye neza, numva ari ikintu cy’agaciro gakomeye.” Rihanna na A$AP Rocky bafitanye abana babiri, bakaba baragiye bagaragaza kenshi ko bafite umuryango ukomeye ukundanye. Rihanna yakomeje avuga ko uburyo umukunzi we yitwara ku bana babo bumushimisha cyane, kuko abona uko abana bamwiyumvamo. Uyu muririmbyi ukunzwe cyane ku isi yavuze ko nubwo hari igihe yumva abana bamurusha gukunda se, bimushimisha kuko biberekana nk’umuryango wuzuye kandi wishimye. A$AP Rocky, uzwi nk’umuraperi w’icyubahiro, si umuhanzi gusa ahubwo yagaragaje uruhare rufatika mu kurera abana be. Ubusanzwe, ababyeyi babiri iyo bubatse umuryango, igikundiro cy’umwe gishobora kugira uruhare mu buryo abana biyumvamo buri wese. Muri iki gihe, umuco wo gufatanya kurera abana uri kugenda ukura, ndetse n’abagabo benshi bagenda barushaho kugira uruhare mu buzima bw’abana babo kurusha uko byari bimeze mbere. Rihanna avuga ko igikundiro cya A$AP Rocky ari kimwe mu bintu byamufashije gusobanukirwa akamaro k’umuryango n’uko ari iby’agaciro kubona abana bakura bakunda ababyeyi babo bombi. Rihanna na A$AP Rocky ni bamwe mu byamamare bikomeje kugaragaza uburyo urukundo rushingiye ku kwizerana no gufashanya ari ingenzi mu muryango. Kuba Rihanna yishimira ukuntu A$AP Rocky ari umubyeyi mwiza bigaragaza ko urukundo rwabo rudashingiye gusa ku buhanzi no kumenyekana, ahubwo no ku miryango yabo n’uburyo bagenda bareramo abana babo. Uyu mubano wabo uha isomo abandi babyeyi ko kugira uruhare mu kurera abana, haba ku mugabo cyangwa umugore, ari ingenzi kandi bigira uruhare mu gutuma abana bakura bumva bakunzwe, bakagira amahoro no gukura neza mu muryango wabo.

Grand P Yabonye Umukunzi Umukwiye Nyuma yo Gutandukana na Eudoxie

Umuhanzi w’umuherwe uzwiho ubuhanga n’icyizere, Grand P, yongeye gutuma benshi bamuvugaho nyuma yo gutangaza umukunzi we mushya, Madamu Kaba Mariame. Ibi byabaye mu gihe cyiza, aho abakundana bizihiza Saint-Valentin, bituma benshi batangazwa n’iyi nkuru nshya y’urukundo. Ku wa Gatanu, tariki ya 16 Gashyantare, Grand P yashyize amafoto atandukanye ku mbuga nkoranyambaga agaragaza we n’umukunzi we mushya bari mu bihe byiza by’urukundo. Aya mafoto yashimishije benshi, aho uyu muhanzi yagaragazaga amarangamutima ye akomeye kuri Mariame. Grand P si ubwa mbere avuzwe cyane ku mbuga nkoranyambaga kubera inkuru z’urukundo. Yahoze azwi cyane mu mubano we n’Umunya-Côte d’Ivoire, Eudoxie Yao, umunyamideli uzwiho ikimero kidasanzwe. Urukundo rwabo rwagaragaye nk’aho rwari rukomeye, ariko rwahuye n’imbogamizi zitandukanye zirimo ibihuha by’ubushurashuzi no gutandukana kwa hato na hato. Iyi nshuro, abantu benshi bibaza niba Mariame ari we mugore uzamuhundagazaho urukundo ruzira amakemwa. Nubwo amakuru ye ataramenyekana cyane, Mariame agaragara nk’umugore ukunda ubuzima bugezweho n’uburyo bw’imibereho bw’abakunzwe mu ruhando rwa muzika n’imyidagaduro. Nta byinshi biramenyekana ku kazi ke cyangwa ubuzima bwe bwite, ariko igihari ni uko Grand P yamaze kwerekana ko amukunda byimazeyo. Gushyira imbere inkuru z’urukundo ni bumwe mu buryo abahanzi n’abanyamuryango ba showbiz bifashisha kugira ngo bagire igikundiro no gukomeza kuvugwa. Hari abemera ko ari amarangamutima y’ukuri, abandi bakabyita amayeri yo gukomeza kuguma mu itangazamakuru. Grand P rero nawe yinjiye muri uru rwego rw’ibyamamare bikunda kwerekana urukundo rwabo ku mugaragaro. Mu gihe Grand P akomeje urugendo rwe rwa muzika n’ubucuruzi, benshi barifuza kureba uko umubano we mushya uzagenda. Ese azaba umwe mu bakundana bazakundwa cyane n’abafana cyangwa se uyu mubano we na Mariame uzahura n’ibibazo nk’uko byagenze mbere? Icyo abantu bategereje ni uko igihe kizagaragaza uko bizagenda. Gusa, kugeza ubu, abafana be bishimiye iyi nkuru nshya, kandi barakurikirana ibizakomeza kuba kuri uyu muhanzi w’umunyabigwi.

A$AP Rocky yagizwe umwere mu rubanza yashinjwagamo kurasa A$AP Relli

A$AP Rocky, umuraperi w’umunyamerika ukomoka i Harlem, yarekuwe nyuma yo kugirwa umwere n’urukiko mu rubanza rwe yashinjwagamo gukoresha imbunda arasa mugenzi we, A$AP Relli. Iki cyemezo cyafashwe nyuma y’igihe gito cy’iburanisha, aho itsinda ry’abacamanza ryamugize umwere nyuma yo kungurana ibitekerezo mu masaha make. A$AP Rocky, amazina ye nyayo akaba Rakim Mayers, yari akurikiranweho icyaha cyo gukoresha imbunda mu buryo bunyuranije n’amategeko, aho yashinjwaga kuba yararashe mugenzi we A$AP Relli mu mwaka wa 2021. Uyu muraperi yari yaburanishijwe ku birego by’uko yateze Relli imbunda akamurasa amasasu atandukanye mu kibazo bivugwa ko cyari gifitanye isano n’amakimbirane yo mu itsinda ryabo ry’abaraperi. Mu iburanisha, A$AP Relli, wabaye umwe mu batangabuhamya b’ingenzi, yavuze ko Rocky yamurasiye ku muhanda i Los Angeles, ibintu we yahakanye. Icyakora, nta bimenyetso bifatika byagaragajwe byemeza ko Rocky ari we wakoze iryo bara, ari na byo byatumye abacamanza bamugira umwere. Nyuma y’igihe gito abacamanza bamaze mu mwiherero baganira ku byemezo bagombaga gufata, basomye umwanzuro ku mugaragaro bagira Rocky umwere. Ako kanya, uyu muraperi yahise ashimishwa bikomeye n’icyo cyemezo, arangurura ijwi arangije yiruka ajya mu gituza cy’umukunzi we Rihanna n’umuryango we. Abari mu cyumba cy’urukiko bari batunguwe n’iyo myitwarire, bituma umutekano uhita ushyirwaho kugira ngo urukiko rusubire mu murongo. Ku mpamvu zatanzwe n’abacamanza, bavuze ko ibimenyetso byatanzwe bitari bihagije ngo byemeze ko A$AP Rocky yakoze icyo cyaha. Bagaragaje ko ubushinjacyaha butashoboye kwerekana ibimenyetso bidashidikanywaho byemeza ko Rocky ari we warashe. Ubushinjacyaha bwari bwagerageje gukoresha ubuhamya bwa A$AP Relli na videwo zari zafashwe mu bihe bitandukanye, ariko ntibwari bufite ibimenyetso bifatika byemeza ko Rocky yakoze ibyo yashinjwaga. Nyuma yo kugirwa umwere, A$AP Rocky ashobora gukomeza ubuzima bwe busanzwe atabangamiwe n’ibi birego byari bimwugarije. Ibi byemezo kandi bivuze ko adashobora gufungwa cyangwa gushyirwa mu bihano bifitanye isano n’icyaha yashinjwaga. A$AP Rocky akomeje umushinga we wo gukora umuziki, kandi biteganyijwe ko azakomeza ibikorwa bye bya muzika ndetse no kwita ku muryango we, cyane cyane ko aherutse kwibaruka umwana wa kabiri na Rihanna. Ku bakunzi b’uyu muraperi, igifungo cyashoboraga kuba ingaruka mbi cyane ku rugendo rwe rwa muzika, ariko kuba yagizwe umwere bivuze ko agiye kongera gusubira mu bikorwa bye nk’ibisanzwe.

Muhsin Hendricks, Imamu wa mbere ku isi wagaragaje ku mugaragaro ko ari umutinganyi, yishwe arashwe muri Afurika y’Epfo

Ku wa Gatandatu, mu mujyi wa Gqeberha wo ku nkombe z’inyanja muri Afurika y’Epfo, Imamu Muhsin Hendricks, wari uzwi cyane nk’umwe mu bantu baharaniye uburenganzira bw’abaryamana bahuje ibitsina (LGBTQ) mu idini ya Islam, yarashwe arapfa, nk’uko byemejwe n’inzego z’umutekano. Muhsin Hendricks yamenyekanye nka imamu wa mbere ku isi wabashije gutangaza ko ari umutinganyi ku mugaragaro. Mu mwaka wa 2018, yashinze umuryango udaharanira inyungu witwa Al-Ghurbaah Foundation, wibandaga ku gutanga ubufasha ku bayisilamu bahura n’ivangura rikomoka ku mibereho yabo y’imibonano mpuzabitsina. Uyu muryango wagiye ugerageza gufasha abayoboke b’idini ya Islam hirya no hino ku isi kubona uko babana neza n’ukwemera kwabo, kabone n’ubwo bafite imiterere y’imibanire itandukanye n’iyo benshi bemera nk’iyemewe n’idini. Binyuze mu bikorwa bye, Hendricks yaharaniye ko habaho ubworoherane n’ubwubahane hagati y’imico itandukanye, cyane cyane mu muryango mugari w’abayisilamu aho ibitekerezo bye byatezaga impaka zikomeye. Nubwo yari yaragaragaje ubutwari mu guharanira uburenganzira bw’ikiremwamuntu, ibikorwa bye ntibyavuzweho rumwe, cyane cyane mu mico aho kutihanganira abatandukanye n’abandi bikigaragara cyane. Urupfu rwe rwatumye benshi bagira impungenge ku mutekano w’abaharanira impinduka mu mico gakondo, cyane cyane mu bijyanye n’imibanire y’abantu. Polisi ya Afurika y’Epfo yatangaje ko iperereza ku iyicwa rye rikomeje, ariko kugeza ubu nta makuru arambuye ku cyaba cyihishe inyuma y’ubu bwicanyi.

FC Barcelona yatsinze Rayo Vallecano bigoranye ikomeza kuyobora shampiyona ya La Liga

Ku mugoroba wo ku wa Mbere, FC Barcelona yari yakiriye Rayo Vallecano mu mukino w’umunsi wa 24 wa shampiyona ya Espagne, La Liga. Uyu mukino wari ufite agaciro kanini ku ikipe ya Barça, kuko yari ifite amahirwe yo gufata umwanya wa mbere isimbuye Real Madrid. Nubwo byari bigoye, ikipe ya Xavi Hernández yabashije gutsinda ku ntsinzi ntoya ya 1-0, bigaragaza ko ikomeje urugamba rwo kwegukana igikombe. Ku isaha ya saa yine z’ijoro (22:00), umukino watangiye Barcelona ishaka kwiharira umupira, ariko Rayo Vallecano igaragaza imbaraga n’ubushake bwo kwitwara neza. Ikipe y’abashyitsi yagaragaje uburyo bwo kwirwanaho neza no gukina umukino wihuta, bituma Barcelona itabona uburyo bwiza bwo gucenga ubusatirizi bwa Rayo. Hagati mu kibuga, abakinnyi ba Barça barimo Frenkie de Jong na İlkay Gündoğan bagerageje gukina imipira myinshi yo hagati ariko ntibabonaga uko bayohereza neza ku basatira izamu. Rayo Vallecano nayo yagerageje gutera amashoti yihuse no gusatira binyuze mu gutungurana, byatumye ba myugariro ba Barça nka Jules Koundé na Ronald Araújo bakora akazi katoroshye kugira ngo barinde izamu ryabo. Mu gice cya mbere, amahirwe menshi y’umukino yagaragariraga impande zombi, ariko nta kipe yabashije kubona igitego. Mu gice cya kabiri, Barcelona yakomeje gusatira cyane, ishaka gutsinda igitego cyayifasha gufata amanota atatu. Byasabye gutegereza iminota yo hagati kugira ngo igitego kiboneke. Iki gitego cyahaye Barcelona intsinzi y’ingenzi cyane, kuko cyatumye ifata umwanya wa mbere mu manota y’agateganyo ya La Liga. Iyi ntsinzi yari ingirakamaro kuri FC Barcelone kuko yatumye ibona amanota 3 y’ingenzi, biyifasha gusimbura Real Madrid ku mwanya wa mbere. Ni intsinzi yagaragaje ubushake bw’iyi kipe bwo guhatanira igikombe cya shampiyona, nubwo umukino utari woroshye na gato. Ku ruhande rwa Rayo Vallecano, nubwo batsinzwe, bitwaye neza bagaragaza ko ari ikipe ifite ubushobozi bwo gutanga akazi gakomeye ku makipe akomeye muri shampiyona. Barcelona yakomeje urugendo rwayo muri La Liga, yizeye gukomeza gutsinda kugira ngo irusheho gushimangira umwanya wayo wa mbere.

Yishwe ari mu rugendo ajya kuririmba mu gitaramo

Umuririmbyi wamenyekanye mu irushanwa rya X Factor, Zair Guette, w’imyaka 25, yishwe nyuma yo gushimutwa mu buryo buteye ubwoba. Uyu musore wari umaze kumenyekana kubera impano ye idasanzwe yari agiye kuririmba mu gitaramo ubwo yatewe n’abantu bataramenyekana maze bamujyana ku gahato. Ku wa Gatanu mu gitondo, umurambo wa Zair Guette wabonetse mu murima w’ibyatsi mu mujyi wa Ginebra, ahantu hitaruye ho muri Colombiya, mu birometero bisaga 30 uvuye mu mujyi wa Cali. Abashinzwe umutekano batangaje ko umurambo we wasanzwe ufite igikomere cy’amasasu, amaboko ye aziritse, ndetse akanwa ke kafunzwe n’agapfukamunwa, ibi bikaba bigaragaza ko yabanje gukorerwa iyicarubozo mbere yo kwicwa. Amakuru atangazwa n’inzego z’umutekano yerekana ko Zair Guette yashimuswe ku wa Kane nijoro, mu gihe yari mu nzira yerekeza ahari hateganyijwe igitaramo cye. Abantu bitwaje intwaro ngo bamufatiye mu nzira maze bamujyana ahantu hatazwi. Abo mu muryango we batangaje ko nyuma y’amasaha make, abagizi ba nabi babasabye amafaranga kugira ngo barekure uyu muririmbyi, ariko ntibyateye kabiri inkuru mbi irasakara ko yishwe. Bamwe mu basesenguzi bemeza ko uru rupfu rushobora kuba rufitanye isano n’imitwe y’ubugizi bwa nabi ikorera muri Colombiya, aho abahanzi n’ibyamamare bakunze kuba intego y’ibitero bitandukanye. Hari kandi impungenge ko bishobora kuba bifitanye isano n’amakimbirane yo mu mwuga w’umuziki cyangwa se ibikorwa by’ubujura byibasira abatembera muri aka gace. Urupfu rwa Zair Guette rwabaye inkuru y’inshamugongo ku nshuti, umuryango we ndetse n’abafana. Umuryango we wavuze ko yari umuntu urangwa n’urukundo n’umwete, kandi wifuzaga kubona impano ye igera kure. Umuvandimwe we yagize ati: “Ntitwigeze twibwira ko ibintu nk’ibi byashoboka. Twarizeye ko bazamurekura nyuma y’uko basabye ingurane, ariko si ko byagenze.” Bamwe mu baririmbyi bagenzi be ndetse n’abakunzi ba muzika bagaragaje akababaro kabo ku mbuga nkoranyambaga, aho benshi bagaragaje ko babuze impano idasanzwe. Umuririmbyi ukunzwe muri Colombiya yagize ati: “Nta magambo mfite yo gusobanura akababaro mfite. Zair yari inshuti nziza kandi impano ye yari indashyikirwa.” Polisi ya Colombiya yatangaje ko yatangiye iperereza kuri iki gikorwa cy’ubwicanyi, ikemeza ko izakora ibishoboka byose kugira ngo abakoze ibi byaha babiryozwe. Komiseri wa polisi yavuze ati: “Turimo gukora ibishoboka byose ngo tumenye abo bari inyuma y’iki gikorwa kigayitse. Abaturage turabasaba gutanga amakuru yose ashobora kudufasha kugaragaza ukuri.” Ubuyobozi bwavuze ko hagiye gufatwa ingamba zikomeye mu gukaza umutekano, cyane cyane ku bahanzi n’ibyamamare bikunze kwibasirwa n’amatsinda yitwaje intwaro. Hari impungenge ko iki gikorwa gishobora kongera ubushyamirane hagati y’inzego z’umutekano n’imitwe y’abagizi ba nabi ikorera muri ako karere. Nubwo urupfu rwa Zair Guette rwatumye benshi bacika intege, hari icyizere ko ubutabera buzakora akazi kabwo. Umuryango n’inshuti ze basaba ko ubuyobozi bukora ibishoboka byose kugira ngo hamenyekane impamvu nyayo y’urupfu rwe n’ababigizemo uruhare. Muri iki cyumweru, hateganyijwe igikorwa cyo kumusezeraho bwa nyuma, aho abahanzi, inshuti, n’abakunzi ba muzika bazahurira hamwe bakamuhimbaza, bibuka ubuzima bwe n’impano itazibagirana yari afite. Iki ni kimwe mu bikorwa bizaba bigamije kwibuka ubuzima bwa Zair Guette no gukomeza gusaba ubutabera kuri we.

Umutwe witwaje intwaro wa FRB-Abarundi watangaje ko wihuje na UPR ndetse na UPF kugira ngo irwanye ubutegetsi bwa Perezida Evariste Ndayishimiye w’u Burundi

Mu itangazo riherutse gushyirwa ahagaragara, umutwe witwaje intwaro uzwi nka FRB-Abarundi watangaje ko wihuje n’indi mitwe ibiri yitwaje intwaro, ari yo UPR (Union des Patriotes pour la Résistance) na UPF (Union pour la Paix et la Fraternité). Iyi mpuzamashyaka ya gisirikare yatangaje ko intego yayo ari uguhangana n’ubutegetsi bwa Perezida Evariste Ndayishimiye, buyoboye u Burundi kuva mu mwaka wa 2020. Ibikubiye mu itangazo ryabo Muri iri tangazo, aba barwanyi batangaje ko bahisemo kwishyira hamwe kugira ngo bongere imbaraga mu bikorwa byabo byo kurwanya Leta iriho. Bavuze ko ubutegetsi bwa Perezida Ndayishimiye bwakomeje guhonyora uburenganzira bwa muntu, busubiza inyuma demokarasi, kandi bukaba bwaranze kugirana ibiganiro na opozisiyo n’indi mitwe iharanira impinduka. Bagize bati: “Twishyize hamwe nk’imwe mu nzira yo kongera ubushobozi bwacu no guhangana n’ubutegetsi bw’igitugu burangajwe imbere na Ndayishimiye. Tugamije kugarura ituze no gusubiza abaturage uburenganzira bwabo.” Aho iyi mitwe ikorera n’icyo bivuze ku mutekano w’u Burundi Nubwo iyi mitwe yitwaje intwaro itatangaje aho ifite ibirindiro byayo, raporo zitandukanye zigaragaza ko bamwe mu barwanyi bayo baba barahungiye mu bihugu bihana imbibi n’u Burundi, by’umwihariko muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC) na Tanzaniya. Ibi bibaye mu gihe ubutegetsi bwa Ndayishimiye bwakomeje kuvuga ko umutekano wifashe neza, n’ubwo hakomeje kumvikana ibibazo by’ubwicanyi n’ibikorwa by’ubugizi bwa nabi mu bice bimwe na bimwe by’igihugu. Abasesenguzi bemeza ko iyi mpuzamashyaka ya gisirikare ishobora kongera umwuka mubi mu karere, cyane cyane ko u Burundi bumaze igihe bwaragize ibibazo by’umutekano muke n’imvururu za politiki kuva mu 2015, ubwo Pierre Nkurunziza yatsindaga amatora yari arimo impaka zikomeye. Ubutegetsi bwa Ndayishimiye buvuga iki? Kugeza ubu, ubuyobozi bw’u Burundi ntiburatanga igitekerezo ku itangazo ry’iyi mitwe yitwaje intwaro. Ariko, Leta isanzwe ifata ibi bikorwa nk’ibikorwa by’iterabwoba, ikanashinja ibihugu bimwe byo mu karere kuba bifasha aba barwanyi. Perezida Ndayishimiye wagiye ku butegetsi asimbuye Pierre Nkurunziza yari yasezeranyije kugarura ituze no guha ijambo impande zitavuga rumwe na Leta. Gusa, bamwe mu batavuga rumwe na we bakomeje kuvuga ko ubutegetsi bwe bukomeje gukandamiza abatavuga rumwe nabwo, ndetse hakaba haragaragaye ibibazo by’ihungabana ry’uburenganzira bwa muntu. Icyo ibi bivuze ku banyagihugu Abaturage b’u Burundi bakomeje kwibasirwa n’ibibazo by’ubukungu bushingiye ku mutekano muke no kudindira kw’ubukungu. Abenshi bafite impungenge ko ihuriro ry’iyi mitwe yitwaje intwaro rishobora gutuma igihugu cyongera kwinjira mu mwiryane, bikaba byatuma umutekano mucye wongera gukaza umurego. Kugeza ubu, ntabwo haramenyekana ingamba Leta izafata mu guhangana n’iyi mitwe mishya yiyunze, ariko bikaba biteganyijwe ko inzego z’umutekano zishobora kongera ibikorwa byazo byo gukumira ibi bitero bishobora kwibasira igihugu. Ni inkuru iri gukurikiranwa, tuzakomeza kubagezaho amakuru mashya uko agenda amenyekana.

Meta irashaka kwinjira mu buhanga bw’ama robo y’abantu nyuma yo gutsindwa mu bikoresho by’ikoranabuhanga

Meta, sosiyete yahoze yitwa Facebook, yongeye gushaka uburyo bwo kwagura ibikorwa byayo nyuma y’imyaka myinshi ihangana n’ibibazo mu mishinga yayo yo kwagura ikoranabuhanga. Nyuma yo gutsindwa mu guhangana na Apple na Google ku isoko ry’ibikoresho nk’amatelefone, Meta yongeye gutangiza umushinga mushya: gutera imbere mu bwubatsi bw’ama robo y’abantu (humanoid robots). Nk’uko byatangajwe na Bloomberg ku wa Gatanu, Meta yashyizeho itsinda rishinzwe gukora ama robo ashobora gukora imirimo yo mu rugo. Icyakora, intego nyamukuru y’uyu mushinga si ukwikorera ama robo gusa, ahubwo ni ugushyiraho urubuga rusangirwaho n’izindi sosiyete zishaka gukora aya mashini zifite ubushobozi bwo gukora imirimo inyuranye. Kuki Meta yahisemo kwinjira mu ikoranabuhanga ry’ama robo? Facebook ni imwe mu masosiyete yashinze imizi mu bijyanye n’imbuga nkoranyambaga guhera mu myaka ya 2000, ariko Meta, nka sosiyete igenga Facebook, Instagram na WhatsApp, ntirabasha kwigarurira isoko ry’ibikoresho byifashishwa kuri izo mbuga. Apple na Google byigaruriye isoko ry’amatelefone kuva mu ntangiriro z’imyaka ya 2000, bigatuma Meta ibura uko yinjira mu isoko ry’ibikoresho by’ikoranabuhanga. Kugira ngo yongere guhangana ku rwego rw’ikoranabuhanga, Meta yagerageje gushora imari mu cyerekezo cyayo cya Metaverse, aho yagize uruhare rukomeye mu guteza imbere ikoranabuhanga ry’isi y’ikoranabuhanga (virtual reality) na augmented reality. Gusa, iyo mishinga ntiyagize intsinzi nk’uko byari byitezwe, ndetse isosiyete yahombye miliyari nyinshi z’amadolari kubera ukwanga kw’isoko. Kwihutira kwinjira mu buhanga bw’ama robo y’abantu ni indi ntambwe Meta ishaka gutera kugira ngo igire aho yihagararaho mu ikoranabuhanga rigezweho. Ni uburyo bwo kongera amahirwe y’uko izagira uruhare runini mu bukungu bw’ikoranabuhanga, cyane cyane ko ama robo y’abantu ari mu bintu bikomeje kwitabwaho ku rwego mpuzamahanga. Ingaruka ku isoko ry’ama robo Meta ishaka guhita yinjira mu buhanga bw’ama robo mu buryo buhura n’uburyo yakoze ku mbuga nkoranyambaga. Niba ibasha gushyiraho urubuga rwifashishwa n’abandi mu gukora ama robo, izaba ishyizeho ikintu kigereranywa n’uburyo yagenzuye imbuga nkoranyambaga ku isi hose. Ibi bishobora gutuma Meta iba kimwe mu bigo bikomeye by’ikoranabuhanga byagira uruhare rukomeye mu iterambere ry’ama robo. Niba ama robo ya Meta abashije gukora imirimo yo mu rugo, bishobora gutuma ihangana n’ibigo byamaze kwinjira muri uru rwego nka Tesla ya Elon Musk, Boston Dynamics, na Figure AI. Ikindi kandi, Meta yizeye ko iyi gahunda nshya izayifasha kubona andi mahirwe yo kugira ijambo rikomeye mu iterambere ry’ikoranabuhanga, cyane cyane ku rwego rw’ibikoresho bikorana n’ubwenge bw’ubukorano (AI-powered robotics). Mbese Meta izabigeraho? Nubwo Meta yagerageje kwagura ibikorwa byayo mu myaka icumi ishize, ibikorwa byinshi byayiranze ntibyagize intsinzi nk’uko yabyifuzaga. Ikigo cyashinze imizi ku mbuga nkoranyambaga, ariko nticyigeze kibasha kwigarurira isoko ry’ibikoresho by’ikoranabuhanga byifashishwa kuri izo mbuga. Ubushoramari bwa miliyari nyinshi bwakozwe mu mushinga wa Metaverse nabwo ntabwo bwatanze umusaruro ukwiye, kuko abantu benshi batabyitabiriye nk’uko byari byitezwe. None se, ama robo y’abantu yaba inzira izafasha Meta kubona intsinzi yari imaze igihe ishaka? Ubu ni bwo buryo bushya isosiyete yishyizemo, ariko igisubizo kizagaragara mu myaka iri imbere, bitewe n’uko isoko rizabyakira ndetse n’uburyo abantu bazemera gukoresha aya mashini mu buzima bwabo bwa buri munsi.